Οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης αποτελούν μέρος της μεγάλης μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με στόχο την εκμετάλλευση συνεργιών κλίμακας στα έξοδα λειτουργίας και διοίκησης οργανισμών οι οποίοι παρέχουν παρόμοιας φύσης υπηρεσίες, την εξυπηρέτηση του πολίτη σε ένα και μόνο σημείο και παράλληλα την εφαρμογή μιας ενιαίας αρχής αδειοδότησης σε κάθε επαρχία.
Με βάση τον περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης Νόμο του 2022, συστήνονται 5 νέοι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης, σε κάθε Επαρχία της ελεύθερης Κύπρου (δεν συστήνεται οργανισμός για την Επαρχία Κερύνειας η οποία είναι πλήρως κατεχόμενη), με σκοπό την ενοποίηση των υπηρεσιών που παρέχουν σήμερα τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας ή οι Τοπικές Αρχές που παρέχουν υδροδότηση, τα Συμβούλια Αποχετεύσεων καθώς και τα Συμβούλια Εκμετάλλευση Χώρων Διάθεσης ή Αξιοποίησης Οικιακών Αποβλήτων και παράλληλα με την μεταφορά της αρμοδιότητας για την αδειοδότηση της ανάπτυξης (πολεοδομικές άδειες και άδειες οικοδομής) από τα Επαρχιακά Γραφεία Πολεοδομίας, τους Δήμους και τις Επαρχιακές Διοικήσεις.
Γενικές δημοτικές εκλογές για την ανάδειξη των Προέδρων των Οργανισμών διεξάγονται κάθε πέντε (5) χρόνια, σε ημερομηνία που ορίζεται από τον Υπουργό με διάταγμα που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και η οποία συμπίπτει με την ημερομηνία διενέργειας των εκλογών για την ανάδειξη των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η σύνθεση των Συμβουλίων
Κάθε Συμβούλιο απαρτίζεται από τον Πρόεδρο αυτού, ο οποίος εκλέγεται από τους εκλογείς των οικείων Επαρχιών και από δεκαέξι (16) μέλη, περιλαμβανομένου του Αντιπροέδρου. Δέκα (10) μέλη προέρχονται από τα οικεία Δημοτικά Συμβούλια και έξι (6) από τα οικεία Κοινοτικά Συμβούλια. Tα μέλη των Συμβουλίων που προέρχονται από τα οικεία Δημοτικά Συμβούλια εκλέγονται με ψηφοφορία από γενική συνέλευση στην οποία εκπροσωπούνται οι οικείοι Δήμοι και τα μέλη αυτών που προέρχονται από τα οικεία Κοινοτικά Συμβούλια εκλέγονται με ψηφοφορία από γενική συνέλευση στην οποία εκπροσωπούνται οι οικείες Κοινότητες. Ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου εκλέγεται από τα μέλη του Συμβουλίου σε συνεδρία που συγκαλεί ο Πρόεδρος το ταχύτερο δυνατό μετά την εκλογή των μελών.